O
Turismo Idiomático (Turismo Lingüístico, Estancias
Lingüísticas... non imos entrar no debate sobre a súa
denominación) pretende reunir unha oferta educativa que permita
coñecer outras linguas e unha oferta turística que dea a coñecer
dende a
gastronomía ata o
patrimonio artístico da comunidade,
ademais de proporcionar unha
inmersión lingüística total. Grazas
ás actividades que promove o Turismo Idiomático, as persoas que se
deciden por esta nova opción adoitan facer
estadías máis longas
nos seus lugares de destino, algo que repercute positivamente na
economía das cidades que visitan.
Debemos lembrar que o século XXI é o século da globalización,
do plurilingüismo, multiculturalismo e interculturalidade polo que,
se temos en conta que o español é a segunda lingua máis
estudada no mundo, a lingua oficial de 21 países e ocupa o 3º
posto como lingua empregada na Internet (despois do inglés e
chinés), o ensino do español podería ser un sector importante a
desenvolver no noso país, do mesmo xeito que a aprendizaxe do inglés
é un reclamo para Reino Unido e Irlanda.
Xosé Santos
Neste sector turístico, unha
comunidade bilingüe coma a galega
debería partir con vantaxe xa que, ademais da aprendizaxe do
español, pode ofrecer o ensino da lingua galega, un idioma ponte
para adentrarnos no veciño mundo da
lusofonía. Sorprendentemente,
o
portugués aparece como a quinta lingua máis usada na rede (despois
do xaponés). Esta lingua xa é a terceira máis empregada nas
redes sociais (Facebook e Twitter) pero, tamén o é no
mundo dos negocios de gas e petróleo (Angola e Brasil), aínda que en Galicia parece que moitos non
son conscientes da importancia deste idioma. O portugués está disposto a seguir medrando e adquirir prestixio no terreo da ciencia e da diplomacia, ademais de aspirar a se converter en lingua de traballo na ONU xunto co inglés e o francés.
Quere isto dicir que Galicia debería comezar a verse como un
destino turístico ideal para estudar, falar e vivir en dúas
linguas. Contamos no noso territorio con
tres importantes
universidades que poden captar novos estudantes (eles tamén son
turistas) e que poden dinamizar diferentes actividades culturais e
turísticas, tal e como están a facer dende os
Cursos Internacionais da USC. As persoas que participan nestas actividades pasan máis
tempo na nosa comunidade xa que, normalmente, veñen para facer unha
inmersión lingüística e aprender o idioma.
Se a súa estadía é
máis longa, hai máis posibilidades de que o beneficio económico
que deixen tamén sexa maior.
En España, son as comunidades bilingües de Cataluña e Valencia
as que teñen unha maior demanda deste tipo de turismo. No noso caso,
Galicia preséntase como unha excelente alternativa no
norte do país
como comunidade con dúas linguas que mostra a situación que se dá
en España e que permite coñecer mellor esta
pluralidade, ademais de
presentar o galego as bases para achegarse a
Portugal e aos novos
mercados que o país veciño nos oferta (
Brasil á cabeza, pero tamén aos
PALOP e a
Asia). Da mesma maneira que son referentes para
estudar a lingua inglesa as cidades de
Cambridge, Oxford, Cork ou
Dublín (grazas ás súas universidades e academias), tamén
Santiago
de Compostela, Vigo, A Coruña ou as outras cidades con campus
universitarios poderían chegar a ser un referente no ensino do
español e galego e, máis en concreto, nesta nova actividade
turística.
O que debemos destacar é que en
Irlanda e Reino Unido, o turismo idiomático
ten un apoio importantísimo do
sector privado (academias,
colexios...) e non só das universidades. Se botamos unha ollada ao
Catálogo de Cursos Comenius e Grundtvig,
observaremos que só no Reino Unido podemos atopar máis de 500 cursos
relacionados coa aprendizaxe do inglés en distintas academias, mentres que en España o número
de cursos que se ofertan para profesores de español como lingua
estranxeira non chega nin a 30.
As bolsas Comenius e
Grundtvig que ofrece a Unión Europea a profesores e estudantes promoven
que os docentes de toda Europa viaxen a outros países para completar a
súa formación, coñecer outras metodoloxías e mellorar a súa competencia
lingüística. Nese caso, por que España non conta cunha maior oferta para
promocionar a súa linga e atraer estudantes/turistas? Cada ano,
multitude de profesionais solicitan estas bolsas para poder viaxar a
outros países polo que cremos que España debería fixarse nas
posibilidades que ofrece este tipo de turismo. As academias de linguas que agora están a vivir o seu momento de esplendor grazas ao inglés, non deberían esquecer que teñen dous recursos fundamentais aquí mesmo para ampliar os seus negocios: o español e o galego.
As institucións e organismos que forman parte do
Catálogo Comenius e Grundtvig
contan cun gran prestixio e con
programas adaptados non só a profesores
ou estudantes, senón a sectores determinados da poboación. En Irlanda e Reino Unido, ademais das actividades formativas para docentes, tamén ofertan
cursos de inglés para o mundo dos negocios, o turismo ou mesmo para
persoas maiores de 50 anos que simplemente queren aprender máis e
coñecer outras culturas. Calquera destes cursos son realmente atractivos e tamén nós imos participar nun deles este verán, en concreto na cidade de
Cambridge, no
Bell Teacher Campus.
Clases de inglés pola mañá, seminarios e obradoiros pola tarde e
multitude de actividades culturais que nos permitirán coñecer non só
Cambridge, senón tamén
Oxford, Londres e outros lugares, ademais de visitas á
Cambridge University Press Bookshoop ou asistir ao
Cambridge Shakespeare Festival.
Algúns dirán que o galego non ten posibilidades neste mercado
por non ser unha das grandes linguas (inglés, español...) pero o
certo é que hai múltiples opcións para todo o mundo e debemos
dicir que quedamos sorprendidos ao saber que hai
turismo idiomático
en Suecia ou mesmo en
Occitania.
Valerià Paül Carril falounos desta
última iniciativa na que
aproveitan a importancia histórica e
cultural da lingua occitana, hoxe morta, pero que viviu o seu
esplendor durante a Idade Media a través da literatura trobadoresca
e o
Camiño de Santiago. Precisamente,
temos no Camiño o vínculo
entre Galicia e a Provenza, ademais das cantigas e as
canços
da literatura medieval. O segredo do éxito do turismo idiomático
nesta rexión do sur de Francia é utilizar as actividades culturais
coma fío condutor dos cursos de lingua, con
actividades atractivas
adecuadas ao destinatario e ao lugar.
Deste xeito,
Galicia tamén tería que ter en conta as súas
particularidades para non depender do turismo español (de sol e
praia) e si
fomentar un turismo autóctono cuxa porta principal cara
ao estranxeiro é, sen dúbida, o Camiño. Ademais, debería
reformular outras aspectos como son o turismo rural e explorar a
posibilidade de unir a lingua (un ben que non se esgota e que tamén
é un recurso económico) con actividades termais, mariñeiras,
naturais, gastronómicas ou artesanais que non atraen só ao
turismo
internacional, senón tamén ao chamado
turismo de proximidade. Neste punto, lembremos que a
Universidade de Vigo conta cun
Máster Universitario en Dirección e Planificación do Turismo Interior e de Saúde dende o que, talvez, se poderían investigar futuras accións dentro do campo do turismo idiomático, xa que existe a posibilidade de tender pontes entre a lingua (española ou galega) e o
termalismo ou a
enoloxía creando cursos específicos para estes sectores tan importantes pero, abrindo unha porta a moitos outros como son a
arte ou a
arquitectura. Galicia conta con impresionantes mosteiros, conventos, castelos, fortalezas, pazos, igrexas... que permitirían crear unhas rutas turísticas únicas.
Lanzada Calatayud
Xosé Santos falaba da imaxe do Camiño no mundo e da importancia
que tivo no desenvolvemento do turismo galego o ano 1993. Na
actualidade, cómpre continuar coa promoción da Ruta Xacobea xa que
é a principal ventá que Galicia ten ao exterior, aínda que segundo
recoñecía el mesmo, é difícil “manter a tensión” sobre este
destino turístico ata o 2021, que será o ano no que teña lugar o
próximo xacobeo. Por ese motivo, o Turismo Idiomático é outra
alternativa para atraer xente á nosa terra que, ademais, conta coa
vantaxe de que é un turismo que se pode dar fóra da estación de
verán. Pódense ofrecer cursos tanto para estudantes como para
maiores ou profesionais de determinados ámbitos (negocios,
comunicación, medicina...) durante todo o ano pero antes hai que idear un destino atractivo, non baseado só na lingua senón tamén
na oferta turística. Comentaba Lanzada Calatayud que o importante é
crear, en primeiro lugar, unha marca (no caso dos Cursos
Internacionais), un distintivo que se recoñeza polo que o apartado
de márketing e publicidade xoga un papel fundamental neste sector.
O posicionamento nas redes sociais tamén é fundamental porque, na
actualidade, permite chegar a máis público con menos gasto. De
feito, a maior parte do alumando que participa nos cursos de lingua
da USC veñen de países como China, Xapón, Corea ou Qatar. Son os
países de Asia, Oriente Medio e Brasil os que mostran maior interese
en coñecer Galicia e o 70,97% do alumnado escolle Santiago de
Compostela polo atractivo do destino (segundo Pilar Taboada de Zúñiga). Valoran positivamente o
patrimonio cultural e artístico, a gastronomía, a seguridade, a
tranquilidade e a amabilidade da xente.
Finalmente, cómpre destacar que a realización destas actividades
permitiríanos abrir un camiño nos novos mercados emerxentes de
Asia, Oriente Medio e América do Sur. Pero para poder abrir ese
camiño, primeiro deberiamos unir forzas para crear un destino
atractivo a todas esas persoas que están interesadas no Turismo
Idiomático. A colaboración a nivel local e autónomico é
fundamental xa que non se trata dunha competición individual entre
os diferentes organismos, senón de cooperar entre todos para crear
unha nova opción turística, aínda descoñecida na nosa terra pero
que ofrece un futuro moi interesante e que podería chegar a ser un referente no norte de España xa que estamos a falar dun sector que aínda están sen explorar.
